Φυσικά και δεν μιλώ για τα ΑΑΑ των οίκων αξιολόγησης αλλά για εκείνα τα άλλα ΑΑΑ, τα δικά μας: Αναξιοκρατία, Ατιμωρησία, Ασυνεννοησία. Ας τα ανιχνεύσουμε:
Αναξιοκρατία: έλλειψη αξιοκρατικών κριτηρίων στην επιλογή ατόμων για μια θέση, ιδιαίτερα στο δημόσιο. Αμφιβάλλει κανείς για αυτό; Οι κομματικοί μηχανισμοί χρόνια τώρα, επιλέγουν μόνο με κομματικά κριτήρια είτε για δημόσιες, είτε για κρατικές θέσεις. Άπειρα παραδείγματα σε όλες τις βαθμίδες… Να θυμηθούμε τους συμβούλους, να θυμηθούμε τις επιλογές σε διεθνείς οργανισμούς, να θυμηθούμε τους γραμματείς, ακόμα και τους φύλακες; τι να πρωτοθυμηθούμε τόσο σε κεντρικό επίπεδο όσο και σε τοπικό επίπεδο;
Πότε προκηρύχθηκε μια θέση για να υποβληθούν αιτήσεις και να γίνει επιλογή των αξιότερων, των καταλληλότερων; Το opengov που ξεκίνησε ως μια αξιόλογη προσπάθεια, «πνίγηκε» στα γρανάζια των κομματικών μηχανισμών του ΠΑΣΟΚ. Ποιος δεν θυμάται σε εκείνη την περιβόητη ηλεκτρονική αίτηση, την τελευταία σελίδα που ζητούσε «συστατικές επιστολές» και εννοούσε βέβαια την κομματική συστατική επιστολή που αν δεν την είχες δεν περνούσες, ακόμα και αν είχες το καλύτερο επιστημονικό ή επαγγελματικό βιογραφικό;
Δυστυχώς, και τα δύο κόμματα εξουσίας δεν φαίνεται να θέλουν να διορθώσουν την κατάσταση, με αποτέλεσμα την έλλειψη εμπιστοσύνης από τους πολίτες στην κρατική μηχανή και στο πολιτικό σύστημα, τη μη ενασχόληση των ικανών ανθρώπων- με τα ισχυρά βιογραφικά- με την άσκηση πολιτικής και τελικά τη μαζική φυγή των νέων στο εξωτερικό. Όλα αυτά επιδεινώνονται με τη βαθιά κρίση που έχει εκτινάξει την ανεργία των νέων σε υψηλά ποσοστά και έχει εξανεμίσει κάθε ελπίδα τους.
Ατιμωρησία: Το να μην τιμωρείται κάποιος για τα σφάλματά του και όπως λέει σαν παράδειγμα έκφρασης το λεξικό «η ατιμωρησία αποθράσυνε τους πάντες». Μπορεί να θυμηθεί κάποιος πότε τιμωρήθηκε τελευταία φορά πολιτικός; Συνέχεια βλέπουμε δημοσιεύματα για ατασθαλίες πολιτικών αλλά πόσοι έχουν τιμωρηθεί; Το παράδειγμα του Άκη είναι μάλλον στάχτη στα μάτια μας.
Οι δημόσιοι υπάλληλοι από την άλλη γνωρίζουν ότι θα τους καλύψει είτε το υπηρεσιακό συμβούλιο είτε ο συνδικαλιστικός τους φορέας είτε ο κομματικός μηχανισμός στον οποίο ανήκουν- και αν δεν ανήκουν, θα προστρέξουν για να βρουν κάλυψη. Πότε βγήκε δημόσια ένα συνδικαλιστικό όργανο να «δείξει» κάποιον δικό τους ως υπεύθυνο για μια πράξη ενάντια στο δημόσιο συμφέρον και την κοινωνική ηθική; Πόσες φορές βγήκε, για παράδειγμα, ο Ιατρικός Σύλλογος να καταγγείλει ένα γιατρό που τα «παίρνει» ή η ΟΛΜΕ ένα καθηγητή που κάνει φροντιστήρια, ή η ΑΔΕΔΥ έναν εφοριακό υπάλληλο που χρηματίζεται; Και βέβαια αν δεν γίνεται αυτό στην κεντρική σκηνή γιατί να γίνει και σε τοπικό επίπεδο;
Το χειρότερο είναι ότι αυτή η μη κατανομή ευθύνης ξεκινάει από το σχολείο. Πόσες φορές έχει γίνει κατάληψη γιατί τιμωρήθηκε κάποιος μαθητής; Ή σε πανεπιστημιακό επίπεδο ένας φοιτητής; Και που τελικά, οδηγεί όλη αυτή η τακτική; Μήπως, στην αποθράσυνση όλων και στην έλλειψη κανόνων στην κοινωνία μας;
Τι θα πρέπει να γίνει; Απλά και πάλι εδώ το παράδειγμα πρέπει να το δώσει η πολιτεία. Μια πολιτεία που υπηρετεί το κοινωνικό αγαθό, σέβεται τον εαυτό της και τους πολίτες θεσπίζοντας νόμους και κανόνες κοινωνικά υγιείς και εφαρμόσιμους για όλους ανεξαιρέτως.
Ασυνεννοησία: η έλλειψη συνεννόησης· η κατάσταση που δημιουργείται ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα άτομα όταν υπάρχει μεγάλη διαφορά στις ιδέες, στις απόψεις ή στις αντιλήψεις τους, ώστε είναι σχεδόν αδύνατον να καταλάβει ο ένας τον άλλον.
Σε ποια άλλη χώρα δεν μπορούν να συνεννοηθούν τα κόμματα έστω και για απλά πράγματα; Είτε σε κεντρικό επίπεδο είτε σε τοπικό επίπεδο. Λες και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι, αν θα χάσουν ψήφους, θα χάσουν πελατεία… Ας ξεκινήσουμε λοιπόν, από τα μικρά, τα καθημερινά και ας προχωρήσουμε στη συνέχεια, στα μεγάλα και σημαντικά θέματα.
Πως λοιπόν σε μια χώρα με τα δικά μας ΑΑΑ περιμένουμε να δούμε κοινωνική και πολιτική βελτίωση; Φυσικά, αν δεν τα αλλάξουμε ένα είναι το σίγουρο. Θα παραμείνουμε εδώ που είμαστε και δεν θα υπάρχει μέλλον για μας ή τα παιδιά μας.
Τι πρέπει να γίνει; Απλά να καταργήσουμε τα 3Α. Έστω με μικρά βήματα, ας ξεκινήσουμε ζητώντας τους άξιους σε όλες τις θέσεις με ανοικτές διαδικασίες χωρίς κομματικές συστάσεις. Ας προάγουμε τους ικανούς με αδιάβλητες διαδικασίες αξιολόγησης. Ας αρχίσουμε όμως να αποδίδουμε ευθύνες ξεκινώντας από τις «υψηλές» θέσεις. Καιρός να λειτουργήσουν διακομματικές επιτροπές και σε κεντρικό αλλά και τοπικό επίπεδο, ξεκινώντας από τα εύκολα και μικρότερα θέματα που θα βγάζουν αποφάσεις με όσο το μεγαλύτερη δυνατή ομοφωνία και οι οποίες θα είναι δεσμευτικές.
Έτσι, θα μπορούμε να μιλάμε για πραγματική ανασύσταση του κράτους, την επαναδημιουργία των αξιών, την ανάκτηση της εμπιστοσύνης από τους πολίτες. Σε αυτά βέβαια έχουμε σημαντικό ρόλο και εμείς, οι πολίτες. Να επιδιώξουμε, να ζητήσουμε, να διεκδικήσουμε, να δραστηριοποιηθούμε, να συμμετέχουμε, να μην κάνουμε πίσω στις επιλογές τους, εν τέλει να σηκωθούμε από τον καναπέ μας!
Μόνο έτσι θα έχουμε μέλλον.
