Με αφορμή την απόσυρση της πρότασης για τη μεταφορά και εγκατάσταση της Κοινωφελούς Επιχείρησης «Πατρινό Καρναβάλι» στους χώρους του λιμανιού και τη δημιουργία ενός πρόχειρου χώρου προβολής του Πατρινού Καρναβαλιού, μετά την αρνητική θέση όλης της αντιπολίτευσης, θα θέλαμε να δηλώσουμε τα παρακάτω:
Ο περσινός απολογισμός που κατατέθηκε από την Καλλιτεχνική Διευθύντρια κα Κουρμπανά, τη γνωμοδοτική επιτροπή και τους εργαζόμενους, και η πρόταση-μελέτη που στοίχισε 60000 € για την ανάπτυξη του καρναβαλιού, δεν έχουν ακόμα συζητηθεί ούτε από το Δ.Σ. της Κοινωφελούς Επιχείρησης, ούτε βέβαια από το Δημ.Συμβούλιο. Επιπλέον ο νέος πρόεδρος της Κοινωφελούς Επιχείρησης δεν έχει καταθέσει την συνολική πρόταση-θέση του για το καρναβάλι και προχωρά σε αποσπασματικές ενέργειες. Κατά τη γνώμη μας το Καρναβάλι αποτελεί τον ύψιστο θεσμό και μια από τις λίγες αναπτυξιακές διεξόδους της πόλης μας.
Στη 2η δεκαετία του 21ου αι. η Πάτρα βρίσκεται στο μεταίχμιο της σύγχρονης ιστορίας της και καλείται να προσδιορίσει άμεσα το ρόλο της στο μέλλον με τόλμη και οραματισμό. Η προηγηθείσα αστικοποίηση των κατοίκων της Αχαϊκής υπαίθρου, η εγκατάσταση και η ανοδική πορεία νέων επιστημόνων που ήρθαν στην πόλη λόγω του Πανεπιστημίου, η εγκατάσταση και η ενσωμάτωση μεταναστών που ήρθαν για να εργαστούν στην πόλη άλλαξε την κοινωνική της σύνθεση και προσδιόρισε μία καινούργια ταυτότητα. Στις περιπτώσεις παρόμοιων ραγδαίων και ριζικών κοινωνικών αλλαγών είναι αναγκαίο, θεσμοί που χαρακτήρισαν την ιστορία της πόλης να ενισχυθούν, να εκσυγχρονιστούν και να συνεχίσουν να λειτουργούν ως μοχλοί προοδευτικής έκφρασης και οικονομικής ανάπτυξης.
Το Καρναβάλι αποτελεί τον κορυφαίο θεσμό της Πάτρας και έχει ταυτιστεί με τη νεότερη ιστορική της πορεία. Κατά τον 20ο αι. ως αυθόρμητο λαϊκό δρώμενο αναπτύχθηκε και έζησε στις γειτονιές της πόλης κουβαλώντας παλιές παγανιστικές συνήθειες. Ως έκφραση της τοπικής αστικής τάξης εμπλουτίστηκε με δράσεις που του έδωσαν μία άλλη πτυχή πιο Ευρωπαϊκή και οργανωμένη. Τις τελευταίες δεκαετίες καθώς ο θεσμός θεωρήθηκε το κορυφαίο γεγονός της Πάτρας ο Δήμος τον αγκάλιασε, τον μορφοποίησε, τον προώθησε και τελικά τον «καπέλωσε». Αντί να προστατεύσει τα πρωτογενή και γνήσια στοιχεία του επέτρεψε τη χειραγώγηση του από το «κιτς» και το εύκολο κέρδος και το οδήγησε στον ευτελισμό του. Κάθε χρόνο επαναλαμβάνονται εκδηλώσεις στον ίδιο χρόνο, με τον ίδιο τρόπο και χωρίς ιδιαίτερη πρωτοτυπία οδηγώντας το θεσμό στην ανεξέλεγκτη μαζικοποίηση, βιομηχανοποίηση και εμπορευματοποίηση. Οι λίγες φωτεινές εξαιρέσεις ανθρώπων που συμμετέχουν στο Καρναβάλι με μεράκι, ήθος, δημιουργικότητα και ευαισθησία επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Λόγω λοιπόν, της εποχής μας που χαρακτηρίζεται εκτός από τα προαναφερθέντα τοπικά χαρακτηριστικά και στην παγκόσμια κλίμακα από συνταρακτικές αλλαγές (τεχνολογική ανάπτυξη, οικονομική κρίση, κρίση αξιών), καλούμαστε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της κοινωνίας μας και να δώσουμε ρεαλιστικές, υλοποιήσιμες και αναπτυξιακές απαντήσεις για το πως θέλουμε το Πατρινό καρναβάλι .
Αναμφίβολα οι 2 πόλοι του – λαϊκή σάτιρα και δρώμενα από τη μια, αστικά χαρακτηριστικά από την άλλη – είναι οι βασικοί άξονες που πρέπει να στηριχθεί το καρναβάλι. Κατά τη γνώμη μας, ο δήμος είτε μόνος του είτε μέσω της κοινωφελούς επιχείρησής του, που τη δεδομένη στιγμή έχει τον κυρίαρχο ρόλο πρέπει να έχει την εποπτεία, το βασικό καθοδηγητικό ρόλο στις δράσεις καθορίζοντας τη φυσιογνωμία του θεσμού και προωθώντας την προβολή του. Τα λαϊκά στοιχεία μέσω των τοπικών πολιτιστικών συλλόγων πρέπει να αναβιώσουν, να συντηρηθούν και να αποτελέσουν πυρήνα λαϊκής έκφρασης.
Ο χώρος του Καρναβαλικού Συνεργείου μπορεί και πρέπει να αποτελέσει τον εγκέφαλο και την καρδιά της κοινωφελούς επιχείρησης. Οι εγκαταστάσεις του Καρναβαλικού Συνεργείου, όπως πρότεινε και ο μελετητής, στην πρόσφατη μελέτη που παραδόθηκε στην Κοινωφελή επιχείρηση έχουν πολλά πλεονεκτήματα:
- Έχει εύκολη οδική πρόσβαση, ευρισκόμενος στο σημείο εξόδου της Περιμετρικής.
- Μπορεί να αναδειχθεί σε χώρο επίσκεψης, προσκαλώντας τον επισκέπτη να μάθει τη διαδικασία παραγωγής ενός άρματος.
- Υπάρχουν διαθέσιμοι εξωτερικοί χώροι που μπορούν να αξιοποιηθούν για την τοποθέτηση παιχνιδιών και τη δημιουργία παιδότοπων.
- Ο χώρος συνορεύει με έκταση που παλιότερα χρησιμοποιείτο ως γήπεδο, το οποίο έχει εγκαταλειφθεί. Η έκταση ανήκει στο Δημόσιο και μπορεί να ζητηθεί η παραχώρησή του.
Η καρναβαλική ταυτότητα της πόλης πρέπει να είναι φανερή καθ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με:
- Οργάνωση δράσεων εκπαιδευτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα που θα αφορούν στα παιδιά ηλικίας 3-12 ετών σε συνεργασία με τα σχολεία στους χώρους του καρναβαλικού συνεργείου με αποκορύφωση τη διοργάνωση του παιδικού Καρναβαλιού. Οργάνωση σε ημερήσια βάση, δράσεων δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών, με τη συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς κατασκευής μάσκας, καπέλου και ζωγραφικής (μέσα στο χώρο του Καρναβαλικού Εργαστηρίου).
- Οργάνωση εκδηλώσεων σε διάφορα σημεία της πόλης κατά τη διάρκεια της Καρναβαλικής περιόδου με δράσεις πολιτιστικού χαρακτήρα με συμμετοχή και φορέων της Πάτρας όπως οι σύλλογοι. Ενθάρρυνση των συλλόγων να συμμετέχουν στο καρναβάλι με διοργάνωση εκδηλώσεων στην περιοχή τους.
- Δημιουργία ντόπιων εργαστηρίων (κεραμική, ξύλο, εργόχειρο, στολές, σοκολάτας) για την παραγωγή προϊόντων που θα διατίθενται όλο το χρόνο. Μερικά από τα εργαστήρια που μπορούν να οργανωθούν από ντόπιους παραγωγούς μπορούν να τοποθετηθούν στις αποθήκες Κόλλα.
- Διεθνής προβολή μέσω θεσμικών πρωτοβουλιών (συνέδρια, αδελφοποιημένες πόλεις, FORA). Ανάπτυξη του θεσμού των αδελφοποιημένων πόλεων. Ανάπτυξη τουριστικών πακέτων για τις αδελφοποιημένες πόλεις. Συμμετοχή της πόλης σε άλλα ευρωπαϊκά καρναβάλια.
- Ανάπτυξη και ενίσχυση του εθελοντισμού για το καρναβάλι. Θέσπιση του μέλους- καρναβαλιστή με δημιουργία κινήτρων για τη συμμετοχή.
- Δημιουργία ανταποδοτικών κινήτρων για τον Εμπορικό Σύλλογο και το Σύλλογο Ξενοδόχων (Καρναβαλικό Σήμα για τα καταστήματα).
- Δημιουργία κινήτρων για τη συμμετοχή των groups στο καρναβάλι. Επαναφορά των βραβείων που θα δίδονται από χορηγούς.
- Δημιουργία Θεματικού Καρναβαλικού πολυχώρου (μέσα στο χώρο του Καρναβαλικού Εργαστηρίου) στο πρότυπο των Ευρωπαϊκών παιχνιδοχώρων.
- Δημιουργία Καρναβαλικού Μουσείου (μέσα στο χώρο του Καρναβαλικού Εργαστηρίου) βασιζόμενο στις σύγχρονες τεχνολογίες.
- Δημιουργία Καρναβαλικής Έκθεσης (μέσα στο χώρο του Καρναβαλικού Εργαστηρίου). Ανάπτυξη μόνιμης Έκθεσης Φωτογραφίας του Πατρινού Καρναβαλιού (μέσα στο χώρο του Καρναβαλικού Εργαστηρίου). Δημιουργία Έκθεσης Στολών των Πληρωμάτων ή Έκθεσης Στολών του Καρναβαλιού των Παιδιών (μέσα στο χώρο του Καρναβαλικού Εργαστηρίου)
- Δημιουργία Σχολής καρναβαλικών κατασκευών (μέσα στο χώρο του Καρναβαλικού Εργαστηρίου) σε συνεργασία με το Ανοικτό Πανεπιστήμιο ή με τη σχολή Καλών Τεχνών ή με τη σχολή Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών
- Δημιουργία πωλητήριου Αναμνηστικών Προϊόντων του Πατρινού Καρναβαλιού στο κέντρο της πόλης (κτίριο Κολλά).
- Μόνιμο stand στο νέο χώρο του Λιμανιού που θα απασχολείται όλο το χρόνο.
- Κατασκευή αίθουσας προβολών (μέσα στο χώρο του Καρναβαλικού Εργαστηρίου) όπου ταυτόχρονα θα προβάλλονται σε μεγάλες επιφάνειες τηλεοπτικές παραγωγές που θα παρουσιάζουν τις ενότητες του Πατρινού Καρναβαλιού
- Βελτίωση του θεσμού της Νυχτερινής Ποδαράτης και της Μεγάλης Παρέλασης, Κρυμμένος Θησαυρός, Τελετή ‘Εναρξης και Λήξης.
- Κατασκευή αίθουσας Προβολής Ταινιών σε συνεργασία με την Κινηματογραφική Λέσχη Πατρών. (μέσα στο χώρο του Καρναβαλικού Εργαστηρίου)
- Ένταξη της επίσκεψης του Καρναβαλικού χώρου/εργαστηρίου στο τουριστικό πρόγραμμα της περιοχής.
Τα θεματικά πάρκα αποτελούν χώρους ψυχαγωγίας και παιχνιδιού, απευθύνονται σε όλη την οικογένεια αλλά μέσω του παιδιού και η δημιουργία τους στηρίχτηκε σε ένα θέμα ή μια θεματική ενότητα. Στην περίπτωση της Πάτρας, το αντικείμενο είναι το Καρναβάλι. Το Καρναβαλικό Θεματικό Πάρκο της Πάτρας όπως προτείνεται και από το μελετητή θα πρέπει:
- Να είναι ένας χώρος ψυχαγωγίας και παιχνιδιού.
- Να περιλαμβάνει ως επιμέρους στοιχεία του Πάρκου, μουσειακούς χώρους στους οποίους θα εκτίθενται βραβευμένες στολές, μικρογραφίες αρμάτων, εκθέσεις φωτογραφιών
- Να έχει χώρο από κατασκευές που αναδεικνύουν την τεχνοτροπία του Πατρινού Καρναβαλιού όπως αυτή αποτυπώθηκε και συνεχίζει να αποτυπώνεται στα άρματα και τα υπόλοιπα Καρναβαλικά στοιχεία που κατασκευάζει το Καρναβαλικό Συνεργείο του Δήμου. Οι κατασκευές αυτές να μην είναι απλώς κάποια εκθέματα, αλλά να προσφέρονται για δράση, δηλαδή να αποτελούν στοιχεία παιχνιδιών ή δραστηριοτήτων και να χρησιμοποιούν όλες τις σύγχρονες τεχνογνωσίες
- Να εξελίσσονται συνεχώς παιχνίδια, δραστηριότητες και εκδηλώσεις σαν αυτές που διοργανώνονται στα πλαίσιο του Πατρινού Καρναβαλιού (βλ.παιδικό καρναβάλι) και στις οποίες θα μπορεί να συμμετέχει ο επισκέπτης.
- Να παρέχει στον επισκέπτη υπηρεσίες αναψυχής και ψυχαγωγίας.
Ο Καρναβαλικός Πολυχώρος θα απευθύνεται στον:
- Μαθητικό πληθυσμό όλων των κοντινών περιοχών
- Σε οικογένειες που έχουν παιδιά σε ηλικίες από 3-15 ετών, καθώς οι γονείς παιδιών σε αυτές τις ηλικίες συνοδεύουν τα παιδιά τους, στις επισκέψεις τους σε ψυχαγωγικούς χώρους
- Σε συμμετέχοντες αλλά και επισκέπτες του Πατρινού Καρναβαλιού κατά την τελευταία εβδομάδα
- Σε τουρίστες που επιλέγουν την περιοχή για τις διακοπές τους
Η κατασκευή του Καρναβαλικού Εργαστηρίου/Πολυχώρου/Μουσείου θα απαιτήσει μια αρκετά υψηλή επένδυση. Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού θα δαπανηθεί για τη διαμόρφωση των κτιρίων, τη δημιουργία ημιυπαίθριων χώρων και τη δημιουργία των Καρναβαλικών κατασκευών. Δεδομένων των οικονομικών δυνατοτήτων τόσο της Κοινωφελούς Επιχείρησης, όσο και του Δήμου Πατρέων, η χρηματοδότηση του έργου από ίδιους πόρους είναι πολύ δύσκολη. Δυνατότητες χρηματοδότησης μπορούν να αναζητηθούν ως εξής:
- Χρηματοδοτικό πρόγραμμα Jessica, η αξιοποίηση του οποίου θα μπορούσε να αποφέρει τους αναγκαίους πόρους για την κατασκευή του Πολυχώρου. Μάλιστα, η προοπτική ένταξης του έργου στο πρόγραμμα, θα έδινε τη δυνατότητα για ακόμα πιο ολοκληρωμένους και φιλόδοξους σχεδιασμούς υψηλότερου κόστους.
- Αναζήτηση πόρων από το ΕΣΠΑ για την ανάπτυξη τουριστικών εγκαταστάσεων με στόχευση το καρναβάλι.
- Αναζήτηση πόρων σε συνεργασία με τουριστικές εταιρείες για τη δημιουργία τουριστικών πακέτων
- Χορηγίες/διαφημίσεις από μεγάλες εταιρείες
Αναμφίβολα οι δυσκολίες είναι πολλές και το εγχείρημα μεγάλο. Το ζητούμενο όμως είναι έχουμε επιτέλους ολοκληρωμένο όραμα και προοπτική ανάπτυξης για το Πατρινό Καρναβάλι;
Ήρα Κουρή και Α.Βανταράκης
Ανεξάρτητοι Δημοτικοί Σύμβουλοι